Kort verblijf in Nederland uitgelicht

_{Door Thomas van Estrik en Muhyadin Mohamud}

Indien je als burger van een land buiten de Europese Unie of het Schengengebied voor een kort verblijf naar Nederland komt, bijvoorbeeld voor familiebezoek of voor werk, dan is het belangrijk om met een aantal zaken rekening te houden. In dit blog zetten we deze zaken voor je op een rijtje en gaan we in op de gevolgen in het geval dat je Nederland niet op tijd verlaat.

Mogelijkheden voor kort verblijf

In de eerste plaats is het belangrijk om vast te stellen of je een visum nodig hebt om naar Nederland te kunnen reizen. De Europese Unie heeft met een aantal landen Visumovereenkomsten gesloten. In deze overeenkomsten is vastgelegd welke nationaliteiten zonder het aanvragen van een visum naar de Europese Unie, en dus naar Nederland, kunnen reizen als zij voor maximaal 90 dagen in een periode van 180 dagen willen komen. Dit wordt ook wel de “vrije termijn” genoemd. Als je een andere nationaliteit hebt en voor een kort bezoek naar Nederland wilt komen, moet je een Schengenvisum aanvragen. Een Schengenvisum kan voor maximaal 90 dagen binnen een periode van 180 dagen worden afgegeven. Afhankelijk van het beoogde verblijf kan dit ook voor een kortere periode zijn. Daarnaast kan een Schengenvisum zowel worden afgegeven voor een enkel bezoek (“single entry” visa) als voor meerdere bezoeken (“multiple entry” visa) binnen een bepaalde periode. Meer informatie over het aanvragen van een Schengenvisum kan hier worden gevonden.

Dagen tellen

Nadat je Nederland rechtmatig binnen bent gereisd via één van de bovengenoemde opties, is het van belang om in de gaten te houden hoeveel dagen je exact in Nederland verblijft. Daarnaast is het belangrijk om te weten hoeveel dagen je in de afgelopen periode in andere landen binnen het Schengengebied hebt verbleven. De vrije termijn of het afgegeven Schengenvisum geldt namelijk voor bezoeken aan het hele Schengengebied.

De vrije termijn is geen statische termijn. Je kunt het aantal resterende dagen van rechtmatig verblijf binnen het Schengengebied in de gaten te houden via een hulptool: de Schengen-calculator of Schengen Visa Calculator. De periode die je binnen het Schengengebied hebt verbleven kun je vaststellen met de in- en uitreisstempels in je paspoort. Een gedigitaliseerd systeem om het aantal dagen binnen het Schengengebied vast te stellen is er nog niet. De Europese Unie is van plan om een dergelijk systeem, onder de naam Entry/Exit System (EES), in oktober 2025 in werking te laten treden.

Overschrijding vrije termijn of visumduur

Soms is het niet mogelijk om het Schengengebied op tijd te verlaten. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij zeevarenden, als zij in Nederland zijn afgemonsterd van het schip en wegens onvoorziene omstandigheden niet voor het verstrijken van de vrije termijn of visumduur kunnen vertrekken. In sommige gevallen is het mogelijk een eenmalige verlenging van de vrije termijn of het visum aan te vragen van opnieuw maximaal 90 dagen.

Verlenging vrije termijn of visumduur

Verlengen kan niet zomaar. Om in aanmerking te komen voor een verlenging van de vrije termijn of de visumduur, dient een aanvraag te worden ingediend bij het IND-loket voordat de maximale verblijfsduur wordt overschreden. In deze aanvraag moet worden aangetoond dat er sprake is van een bijzondere en onverwachte situatie, waardoor het niet mogelijk is om Nederland op tijd te verlaten.

Dreig je de maximale verblijfsduur van je visum of vrije termijn te overschrijden en beschik je over de nationaliteit van een van de volgende landen: Australië, Canada, Chili, Israël, Japan, Maleisië, Nieuw-Zeeland, Paraguay, de Verenigde Staten of Zuid-Korea? Dan heb je mogelijk geluk. Op basis van bilaterale overeenkomsten die Nederland met deze landen heeft, kunnen personen uit deze landen voor een eenmalige verlenging in aanmerking komen zonder dat er sprake hoeft te zijn van een bijzondere en onverwachte situatie. Voor dit type verlenging is wel vereist dat je aan kunt tonen dat je niet de gehele vrije termijn of visumduur in Nederland hebt verbleven, maar (ook) in andere Schengenlidstaten. Elke dag die je van de vrije termijn of visumduur in Nederland hebt verbleven, gaat af van de periode van de verlenging. Om op deze manier in aanmerking te komen voor een verlengde vrije termijn of visumduur moet je met bewijsmiddelen een verzoek indienen bij een IND-loket. Als de verlenging wordt toegekend, krijg je een verblijfssticker in je paspoort waarmee het verlengde rechtmatig verblijf wordt aangetoond.

Het is belangrijk om te onthouden dat een verlenging van de vrije termijn of visumduur altijd alleen geldt voor Nederland. Je mag met deze verlenging dus niet naar andere Schengenlidstaten reizen.

Terugkeerbesluit

Mocht je het Schengengebied niet op tijd kunnen verlaten en heb je geen verlengde vrije termijn of verlengd visum verkregen, dan loop je het risico om door de autoriteiten (Koninklijke Marechaussee, politie of IND) een terugkeerbesluit opgelegd te krijgen wegens een zogenoemde “overstay”. Een terugkeerbesluit verplicht je om het Schengengebied alsnog te verlaten, binnen een termijn van normaal gesproken 28 dagen. Dit kan soms ook nul dagen zijn. Dan moet je het Schengengebied onmiddellijk verlaten. Als je hier geen gehoor aan geeft, kun je het land worden uitgezet.

Als je een terugkeerbesluit krijgt opgelegd met een vertrektermijn van nul dagen, dan volgt tegelijkertijd vaak een voornemen tot het opleggen van een inreisverbod. Afhankelijk van het aantal dagen van de “overstay” gaat het hierbij om een inreisverbod van één of twee jaar, geldend voor het gehele Schengengebied. Op dit voornemen kan binnen vier weken worden gereageerd met een zienswijze. In deze zienswijze moet nauwkeurig worden onderbouwd waarom het opleggen van een inreisverbod niet op zijn plaats is. We raden sterk aan om hier een professional voor in te schakelen. Wij assisteren je hier graag bij.

Toch een inreisverbod. Wat nu?

Als je geen zienswijze indient tegen het voornemen tot het opleggen van een inreisverbod of als de zienswijze onsuccesvol is, zal per brief het voorgenomen inreisverbod worden opgelegd. Het inreisverbod gaat in vanaf het moment waarop je het Schengengebied hebt verlaten. Om ervoor te zorgen dat alle landen binnen het Schengengebied op de hoogte zijn van het inreisverbod, zal er ook een zogeheten signalering in het Schengen Informatiesysteem (SIS) worden ingevoerd. Hierdoor is het in de praktijk nagenoeg onmogelijk om het Schengengebied binnen te komen zolang het inreisverbod geldt. Er kan binnen vier weken beroep tegen een inreisverbod worden ingesteld bij de rechtbank.

Heb je vragen over kort verblijf in Nederland of een (mogelijke) overstay? Neem dan contact met ons op.