Antecedentenverklaring: Hoe belangrijk is dat eigenlijk?

_{Door Leonie Haenen en Romy Hol}

Als u een reguliere verblijfsvergunning voor Nederland aanvraagt, wil de Nederlandse overheid nagaan of u in Nederland een gevaar vormt voor de openbare orde en veiligheid. Om dit te toetsen moet bij elke aanvraag voor een reguliere verblijfsvergunning de antecedentenverklaring ingevuld worden.

Wat is de antecedentenverklaring?

Een antecedentenverklaring is een verklaring waarin u aangeeft of u in het verleden een strafbaar feit heeft gepleegd, of op dit moment wordt vervolgd voor het plegen van een strafbaar feit. Hierbij gaat het om misdrijven die zijn gepleegd in Nederland of strafbare feiten die zijn gepleegd in het buitenland. De verklaring moet worden ingevuld door elke persoon van twaalf jaar of ouder.

Wat moet er ingevuld worden op de antecedentenverklaring?

Op de antecedentenverklaring wordt gevraagd naar ‘misdrijven in Nederland’. Misdrijven in Nederland staan in het Tweede Boek van het Wetboek van Strafrecht, maar ook in bijzondere wetten zoals de Wegenverkeerswet 1994, de Opiumwet en Wet op de economische delicten. Voorbeelden van misdrijven voor de Nederlandse wet zijn mishandeling, diefstal, bedreiging, vernieling of rijden onder invloed van alcohol of drugs.

 Ook wordt er gevraagd naar strafbare feiten die zijn gepleegd in het buitenland. Daarmee worden zowel overtredingen als misdrijven bedoeld. Misdrijven zijn vaak ernstigere delicten dan overtredingen. Het is niet altijd direct duidelijk of een in het buitenland gepleegd strafbaar feit in Nederland kwalificeert als een overtreding of als een misdrijf. Daarom moet ieder strafbaar feit worden vermeld op de antecedentenverklaring. De Nederlandse Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) beoordeelt aan de hand van de bij de antecedentenverklaring aangeleverde informatie of er naar Nederlands recht sprake is van een misdrijf of een overtreding en of dit gevolgen heeft voor uw aanvraag.

Vaak is het zinvol om daarop te anticiperen, door met de antecedentenverklaring een deskundige analyse van de kwalificatie naar Nederlands recht mee te sturen. Zo kan bijvoorbeeld worden toegelicht dat een buitenlandse veroordeling voor een poging tot eenvoudige mishandeling naar Nederlands recht geen strafbaar feit is. Wij kunnen deze analyse voor u opstellen. Wanneer dat noodzakelijk is, zullen wij daarvoor advies vragen van een strafrechtexpert uit ons netwerk.

Gevolgen voor aanvraag of verblijfsstatus

Als de IND oordeelt dat het strafbare feit op uw antecedentenverklaring kwalificeert als een overtreding, heeft dit geen gevolgen voor uw aanvraag. Als blijkt dat het gaat om een strafbaar feit dat naar Nederlands recht kwalificeert als een misdrijf en hiervoor een sanctie is of zal worden opgelegd, kan dit leiden tot afwijzing van uw aanvraag. Dit ziet op een sanctie opgelegd door de strafrechter, of een strafbeschikking door het Openbaar Ministerie.

Bij een eerste aanvraag voor een reguliere verblijfsvergunning voor bepaalde tijd, zoals bijvoorbeeld gezinshereniging of een verblijfsvergunning voor studie of arbeidsgerelateerde doeleinden, kan elke sanctie wegens een strafbaar feit dat naar Nederlands recht kwalificeert als een misdrijf, leiden tot een afwijzing van uw aanvraag. Deze beslissing moet wel evenredig zijn, en er moet een individuele belangenafweging worden gemaakt. Voor de meeste soorten misdrijven geldt dat de IND de aanvraag na verloop van een in het beleid bepaalde termijn, waarvan de duur afhankelijk is van het type misdrijf, niet langer kan afwijzen op deze grond.

Als u een aanvraag doet voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd, gelden andere regels. Uw aanvraag kan in dat geval worden afgewezen als u onherroepelijk bent veroordeeld en daarbij een straf (gevangenisstraf, taakstraf of tbs) is opgelegd voor een misdrijf waar naar Nederlands recht een gevangenisstraf van ten minste drie jaren voor opgelegd kan worden.

Verlenging/intrekking

Heeft u een verblijfsvergunning en begaat u een strafbaar feit waarvoor u een straf opgelegd krijgt door de strafrechter, of een strafbeschikking door het Openbaar Ministerie, dan kan dit een reden zijn om uw verblijfsvergunning in te trekken of uw aanvraag voor een verlenging af te wijzen. Hierbij wordt de hoogte van de opgelegde straf afgezet tegen de lengte van het rechtmatig verblijf: hoe langer u rechtmatig in Nederland bent, hoe hoger de opgelegde straf moet zijn om uw verlengingsaanvraag af te wijzen of uw verblijfsvergunning in te trekken. Dit wordt de ‘glijdende schaal’ genoemd. De drempel voor intrekking of afwijzing van verlenging wordt eerder bereikt wanneer er sprake is van misdrijven met een strafbedreiging van meer dan zes jaar.

Ook bij deze beoordeling moet de IND het algemeen belang van de bescherming van de openbare orde afwegen tegen de individuele belangen, waaronder het recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven als bedoeld in artikel 8 EVRM.

EU-burgers en Turkse onderdanen

Voor (familieleden van) EU-burgers en Turkse onderdanen die verblijfsrecht ontlenen aan Besluit 1/80 gelden andere regels. Wij adviseren u hier graag over.

Het onjuist invullen van de antecedentenverklaring

Het is van groot belang dat de juiste gegevens worden ingevuld op de verklaring. Als u namelijk op de antecedentenverklaring heeft ingevuld dat u geen antecedenten heeft, en later blijkt dat u deze toch wel heeft, kan dit worden gezien als het verstrekken van onjuiste informatie of het achterhouden van informatie. Als het gaat om antecedenten die tot de afwijzing van de oorspronkelijke aanvraag zouden hebben geleid, kan dit reden zijn tot intrekking van uw verblijfsvergunning.

Het opzettelijk onjuist invullen van de antecedentenverklaring is ook een strafbaar feit, namelijk valsheid in geschrifte. Dit staat in artikel 225 van het Wetboek van Strafrecht. Overtreding van deze bepaling kan worden bestraft met een geldboete en in uitzonderlijke gevallen met een gevangenisstraf.

Gevolgen voor verkrijging van het Nederlanderschap

Als u het Nederlanderschap wilt verkrijgen, gelden aparte regels met betrekking tot criminele antecedenten. Bij een naturalisatieaanvraag of een optieverzoek vult u niet de antecedentenverklaring in, maar de ‘verklaring verblijf en gedrag’. Deze moet worden ingevuld door elke persoon van zestien jaar of ouder, en heeft betrekking op de afgelopen vijf jaren. Als het minder dan vijf jaar geleden is dat u bent veroordeeld tot een gevangenisstraf, een taakstraf, een bepaalde geldstraf of een andere bijkomende straf, of wanneer het minder dan vijf jaar geleden is dat de tenuitvoerlegging van een van deze straffen is beëindigd, kan dit leiden tot afwijzing van uw aanvraag. Ook wanneer u op het moment van de aanvraag strafrechtelijk wordt vervolgd of een lopende proeftijd heeft, kan uw aanvraag worden afgewezen.

Het is dan ook verstandig om tijdens een strafrechtelijke vervolging in een vroeg stadium advies in te winnen over de gevolgen van een veroordeling voor uw naturalisatieverzoek. Uw strafrechtadvocaat kan daar dan rekening mee houden in het strafmaatverweer.

Als blijkt dat u (in het verleden) onjuiste gegevens heeft verstrekt, kan dit leiden tot intrekking van de Nederlandse nationaliteit.

Advies en begeleiding

Wanneer u een van de vragen in de antecedentenverklaring of de verklaring verblijf en gedrag met ‘ja’ moet beantwoorden, is het verstandig om dit in een aparte brief toe te lichten. U moet dan ook alle relevante documenten, zoals het strafvonnis en de bevestiging van tenuitvoerlegging meesturen. Wij helpen u graag bij het opstellen van deze toelichting en het selecteren van de juiste documenten.

Heeft u vragen over de antecedentenverklaring, de verklaring verblijf en gedrag of over de gevolgen voor uw aanvraag, verblijfsrecht of Nederlanderschap? Neem dan contact op met Lotte van Diepen of Nikki Vreede voor advies en begeleiding.